We kunnen er niet aan ontkomen. Gelukkig maar. Zó lang in vrijheid leven is maar weinigen gegund. Dus laten we dat vooral koesteren. De bevrijding kwam niet in 1 keer. Langzamerhand werd Nederland bevrijd. Vandaar dat de festiviteiten verspreid zijn over 2 jaar 2019-2020.
Bevrijding betekende letterlijk het einde van de onderdrukking. Gelukkig hebben we daar veel over kunnen lezen. Op school was het een belangrijk onderdeel van de geschiedenislessen. In de loop der jaren zijn er tal van musea ingericht over deze periode.

Veel minder bekend is de oorlog die zich afspeelde ver over zee.  In diezelfde periode.

Japan verovert in maart 1941 de kolonie Nederlands-Indië, het tegenwoordige Indonesië. Alle Nederlanders worden gevangen gezet. Tijdens de bezetting werkt de latere Indonesische president Soekarno met de Japanners samen.
Ná de Japanse capitulatie en de uitroeping van de Republiek Indonesië in augustus 1945 ontstond een chaotische situatie. Vanaf het najaar van 1945 tot het voorjaar van 1946, de zogenoemde bersiap, zijn duizenden weerloze burgers door ongeregelde Indonesische strijdgroepen vaak op gruwelijke wijze vermoord. 
De haat van de jonge Indonesische revolutionairen, aangewakkerd door de Japanse propaganda en indoctrinatie maar ook door de woede over de vooroorlogse koloniale repressie, werd vooral geprojecteerd op de (Indische) Nederlanders maar ook op Ambonezen en Chinezen, die als pro-Nederlands werden beschouwd.
Waar vooral de nadruk werd gelegd op wat het eigen leger had ‘misdaan’ tijdens de politionele acties is deze genocide, vreemd genoeg, onderbelicht gebleven in onze vaderlandse geschiedenis.  

En vanaf dat moment komt er een grootscheepse repatriëring op gang. Duizenden Indische Nederlanders en later, ook toen het KNIL werd opgeheven, Ambonezen werden naar Nederland gerepatrieerd.
Inmiddels zijn we twee generaties verder en kunnen we stellen dat de verhalen van ‘toen’ maar mondjesmaat zijn verteld. Het was vooral zwijgen over wat er in die periode is gebeurd. Echte erkenning is er nooit geweest. Geen erkenning voor de verzetshelden aldaar, geen adequate genoegdoening, geen plekje in de Nederlandse geschiedenis. Althans niet vanzelfsprekend en niet volledig.
Na 75 jaar wordt het tijd om dit stukje vaderlandse geschiedenis uit de vergetelheid te halen. Is dat nodig dan?  Ach….voor erkenning is het nooit te laat. Op facebook vertellen mensen van de eerste generatie die de bersiap en de repatriëring aan den lijve hebben ervaren hun verhaal (Waar komen opa en oma vandaan?). Het is  mede aan deze helden te danken dat hun verhaal gedeeld mag worden. Voor deze groep heeft bevrijding een hele eigen betekenis. Het wordt niet collectief beleefd. Het is vaak het indringende persoonlijke verhaal dat betekenis kan geven aan het begrip bevrijding. 

En dat geldt evengoed voor al die militairen die als helden vertrokken naar de Oost maar veelal als tweederangsburgers werden ontvangen toen ze weer voet op Vaderlandse bodem zetten.
De grootste erkenning is misschien wel het herschrijven van de ‘vergeten oorlog’ in het voormalig Nederlands Indië. Dat zou recht doen aan de werkelijkheid. Want het verbloemen van feiten is slechts politiek gewin. 

Rob de Jong