Zo heel langzamerhand kunnen we ons weer opmaken voor de maand van het jaar. De dagen worden korter en de pepernoten liggen in diverse varianten uitgestald bij de supermarkt.  Dat geldt overigens ook voor het speculaas, al dan niet gevuld. Het laatste kwartaal van het jaar staat vaak bol van de activiteiten. De herfstvakantie, de aankomst van Sinterklaas, de diverse kerstmarkten en voor je het weet is het nieuwe jaar begonnen. 

Intussen hebben we wel te maken met verschillende crises. Die lopen nogal uiteen. Voor de meeste mensen is de meest sprekende , waar men ook redelijk over mee kan praten,  de energiecrisis. Die raakt ons namelijk direct in de portemonnee. De oorlog in de Oekraïne is daar de directe aanleiding voor. Ik lees verhalen over bakkers die hun energierekening zagen vertienvoudigen. Van 35.000 naar 350.000 euro. De compensatie die de overheid in het vooruitzicht stelt is onvoldoende. Waar gaat dit naar toe? En dat is niet de enige groep die het zwaar voor de kiezen krijgt. Ook de ouderenzorg bijvoorbeeld komt zo langzamerhand in de problemen. Het is een probleem dat collectief wordt gevoeld. Er zijn mensen die het gas definitief hebben afgezet en nu elektrisch koken en op een alternatieve manier het huis warm stoken. Anderen hebben hun huis verruild voor de camper. Minder comfortabel maar veel goedkoper dan een heel huis warm stoken.

Ik blijf de energiemarkt een heel raar en ondoorgrondelijk fenomeen vinden. Er kunnen nog steeds torenhoge winsten worden behaald. Ik snap de redenering dat zij winst moeten maken om te kunnen investeren bijvoorbeeld in zonnepanelen. Maar wie controleert dat? Ik zou zeggen investeer die winst door alles wat een dak heeft te beleggen met deze panelen in plaatst van het ingrijpend veranderen van ons landschap. Laten we beginnen met de sociale huurwoningen. Daar wonen de mensen die doorgaans de harde klappen krijgen. Volgens mij begint zo de duurzaamheid. Maar dat zal wel niet gebeuren want dan ben je het verdienmodel aan het veranderen en dat gaat weer ten koste van de winst. Melkkoetjes moet je uitmelken en dat is precies wat er nu gebeurt. De zon is gratis, de wind ook. Behalve als energiemaatschappijen er mee aan de haal gaan.

Marktwerking kan kartelafspraken in de hand werken als de winst in het gedrang komt. Ik persoonlijk zou het niet erg vinden als we de energielevering weer via de staat laten doen. De staatskas zal rijkelijk worden gevuld en de afnemers van gas en elektriciteit zijn per saldo goedkoper uit. De Autoriteit Consument en Markt ziet toe op een eerlijk speelveld voor bedrijven en aan goedgeïnformeerde consumenten die voor hun recht opkomen. Daar werken 500 mensen om mede onze belangen te behartigen. Ik moet er maar op vertrouwen dat dat goed gaat.

Rob de Jong.