Een biertje drinken met Sean Connery, als figurant sneuvelen in de strijd of spelen op de set bij de Wilhelminabrug. De film A Bridge Too Far roept bij veel Deventenaren herinneringen op aan de opnames in zomer van 1976. Amerikaanse en Engelse steracteurs verbleven maandenlang in de IJsselstad voor de opnames van wat op dat moment de duurste film ooit was. In aanloop naar het 50-jarig jubileum van de opnames is erfgoedorganisatie Deventer Verhaal op zoek naar verhalen over, dan wel voorwerpen of foto’s van de filmproductie.

80 jaar geleden probeerden de geallieerden via gewaagde luchtlandingen de bruggen over de grote rivieren van Nederland in handen te krijgen. De Waalbrug bij Nijmegen wisten de Amerikanen te veroveren, maar de Rijnbrug bij Arnhem bleek voor de Engelsen een brug te ver. De Duitsers boden onverwacht grote weerstand. Voor de verfilming van de strijd in Arnhem kwam de Amerikaanse productie 30 jaar later in Deventer terecht omdat de Wilhelminabrug en haar omgeving een beter decor boden dan de gemoderniseerde Rijnstad.

Deventer lag zelf nog deels in puin als gevolg van de bombardementen in de oorlog. Grote delen van de binnenstad boden een verpauperde aanblik. Ideale omstandigheden voor de opnames van een oorlogsfilm. De oorspronkelijke huizen langs de Rijnbrug werden zelfs als decorstukken teruggebouwd. Een gigantische filmcrew overspoelde het slaapstadje aan de IJssel. Hotels, cafés en winkeliers draaiden recordomzetten. Alleen de filmpremière in 1977 liep de stad jammerlijk mis.


A Bridge Too Far in Deventer soldaten trekken over de brug 18 mei 1976 Foto door Rob Mieremet Anefo en Nationaal Archief 

Ruim drieduizend Nederlanders speelden als figurant in de film. Voor enkele tientjes mochten ze een bijrol als soldaat of burger spelen. De bevrijdingsscène op de Brink werd een onvergetelijk volksfeest. Menig Deventenaar van boven de 50 jaar heeft nog levendige herinneringen aan de zomer van 1976. Voor jong en oud was er van alles te zien en te beleven. De film zette Deventer goed op de kaart.

Erfgoedorganisatie Deventer Verhaal wil bij het 50-jarig jubileum van de filmproductie in 2026 stevig uitpakken. ‘Graag komen we in contact met iedereen die nog herinneringen aan de filmopnames heeft’, zegt Deventer Verhaal projectleider Nienke Nijboer. ‘Veel mensen moeten nog foto’s of dia’s op zolder hebben liggen. Ook in voorwerpen zijn we geïnteresseerd. We weten dat er na de opnames een grote veiling is gehouden van filmattributen.’ De interviewwerkgroep #DeventerVerhalen staat klaar om actieve herinneringen van betrokkenen vast te leggen.

Deventer Verhaal roept belangstellenden op om mee te denken over een passende invulling van het jubileum. De stichting gaat graag in gesprek met organisaties en particulieren over manieren waarop de gigantische filmproductie herbeleefd kan worden. ‘Het kan ons niet gek genoeg’, stelt Nijboer. ‘Het zou geweldig zijn als we dit bijzondere verhaal gezamenlijk een plek weten te geven.’ Iedereen met herinneringen of suggesties kan zich melden via info@deventerverhaal.nl.


A Bridge Too Far 1977 Foto Michael Ochs Archives en Getty Images